Veel bedrijven hebben een vergunning om een nieuwe stal te bouwen of een slapende vergunning waarbij de natuurtoestemming in zijn geheel al 3 jaar of langer niet (meer) in gebruik is voor een beroeps- of bedrijfsmatige omvang. Als ze deze ruimte alsnog gaan gebruiken, kan dat tot extra stikstof leiden. Dat vindt de provincie niet wenselijk. Feit is dat je als ondernemer niets verkeerd doet als je besluit om vóór de voorgestelde deadline van 1 juli 2026 alsnog je niet-gebouwde stal te realiseren en in gebruik te nemen of beroeps- of bedrijfsmatig de stikstofruimte van je leegstaand bedrijf benut. Al is het bijzonder lastig om in deze tijd ‘zomaar een stal te realiseren’ of überhaupt te weten wat nu de juiste actie is. Een onderbezetting in de stal is daarbij vooralsnog geen aanleiding tot intrekken blijkt uit het voorgestelde intrekkingsbeleid.

Meten met twee maten

De provincie zet in op het terugbrengen van de ongebruikte ruimte in de veehouderij en de industrie. Voor industrie gaat de provincie minder ver met haar eisen dan voor de agrarische sector. In eerste instantie zet de provincie alleen in op de tien bedrijven met de grootste emissies. Dit is opmerkelijk, want in de agrarische sector zijn alle veehouders de pineut. De provincie gaat maatwerk hanteren voor de industrie en gaat met bedrijven in gesprek over hun stikstofuitstoot. Dat zou voor veel boeren ook beter zijn en recht doen aan specifieke omstandigheden. Maar de agrarische sector wordt echter generiek en zonder pardon aangepakt. Dat is meten met twee maten en schaadt de agrarische sector in een tijd dat deze sector al ernstig wordt beperkt door provinciale regels. Veel boeren zitten helemaal klem. Het intrekken van stikstofruimte voelt hiermee als laatste zetje richting de stoppersregeling.

Slapende vergunningen en niet-gebouwde stallen

De grote vraag is wat je als veehouder in Noord-Brabant op dit moment kunt doen. Wat als je bijvoorbeeld een vergunning hebt voor een ongebouwde stal die nota bene door de provinciale regels niet gebouwd kan worden omdat er een stalsysteem geëist wordt met verdergaande emissiereductie dan vergund? Voor deze veehouders wordt de strop nu nog verder aangetrokken. Emissie arme vloeren, luchtwassers, en andere emissie arme huisvestingssystemen worden op dit moment niet vergund, en daarmee kunnen eerder vergunde stallen die nu niet meer aan de nieuwste provinciale reductie-eisen voldoen voorlopig simpelweg niet gerealiseerd worden. Het is niet uit te leggen hoe verstrikt de provincie is geraakt in haar eigen regeldwang.

De praktijk is weerbarstig

Het nut van de maatregel is ook twijfelachtig. Het intrekken van de ongebruikte ruimte verlaagt de stikstofuitstoot niet meteen. Het is een preventieve maatregel. Volgens de provincie is het een noodzakelijke stap om Brabant open te houden en de vergunningverlening voor natuurvergunningen weer mogelijk te maken. Dat staat mooi op papier, maar de praktijk is weerbarstig. Als alle Brabantse veehouders met latente stikstofruimte deze direct gaan benutten, zal de stikstofemissie een piek krijgen. Daarnaast kiest de provincie opnieuw voor de harde lijn en volgen ongetwijfeld rechtszaken van veehouders die vinden dat hun rechten worden afgepakt. De intrekmaatregel kan verder forse schade opleveren voor ondernemers, wat weer kan leiden tot nadeelcompensatie. Door een vergunning in te trekken, worden de uitbreiding en de toekomst van een bedrijf onzeker. Allemaal zaken die het belang van individuele beoordelingen verlangen.

Dringend advies wat je kunt doen

Voor veehouders met latente stikstofruimte zit er op dit moment maar één ding op. Ze zullen zich goed moeten laten adviseren wat te doen met hun ongebruikte ruimte. Er is voor deze generieke maatregelen helaas geen generiek advies mogelijk, omdat elke veehouder te maken heeft met eigen omstandigheden en elke vergunning eigen voorwaarden kent. Zorg dus dat je de juiste kennispartner aan je zijde hebt om een maatwerkoplossing te bedenken en binnen jouw mogelijkheden eruit te halen wat erin zit. Een ding is zeker als de stal er staat, én er worden elke 3 jaar bedrijfsmatig dieren in gehouden, dan lijkt het erop dat de vergunning niet ingetrokken zal gaan worden.

Zeker doen!

Tot slot wil ik dit nog aanraden: Het plan van de provincie voor stikstofintrekking (ontwerp Omgevingsverordening Noord-Brabant) ligt begin 2025 ter inzage. Hierop kun je een zienswijze indienen, wat hopelijk leidt tot aanpassing van het voorstel. Deze actie wil ik alle betrokkenen van harte aanraden. Laat je stem horen bij de provincie en dien je zienswijzen in. Zorg dat boeren kunnen blijven boeren in Brabant en zorg dat jouw rechten verzekerd zijn!